به دلیل ارزش آثار و بناهای تاریخی برای کشــور، حفظ و حفاظت از آنها باید در اولویت همه نهادها و آحاد مردم باشد. اینکه در کشور، هر دستگاه و یا سازمان مشخص را به طور ویژه مســئول حفاظت بخشی از این آثار قرار داده‌ایم به دلیل آن است که مدیریت بهتری در خصوص آن انجام شــود، اما در واقع حفظ آثار و بناهای تاریخی وظیفه تک تک مردم است و همه ما در برابر نگهداری از این آثار مسئول هستیم.

 در مورد حوادث مختلفی که بر یک اثر تاریخی مترتب اســت باید گفت، با توجه به اینکه کشــور ما در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار دارد، علاوه بر زلزله‌خیز بودن و خشکسالی‌ها، باران‌های موسمی و سیلاب‌های ناشی از آن، آسیب‌هایی تمامی بناها از جمله ابنیه و آثار تاریخی را تهدید می‌کند و از آنجا که این آثار تاریخی سرمایه‌های ملی ما محسوب می‌شوند، ضرورت حفاظت از آنها چند برابر اهمیت می‌یابد.

 سیل و زلزله از جمله سوانحی هستند که عوامل طبیعی در آن دخیل است و فقط می‌توان در صورت پیش‌بینی به موقع، تمهیداتی را اندیشید که میزان خسارت‌های ناشی از آن را کاهش دهد اما با توجه به دو حادثه آتشسوزی که در بخشی از بازار بزرگ تبریز و شمال غربی میدان حسن‌آباد رخ داد، می‌توان دریافت از نقش مداخلات انســانی در تخریب بناهای تاریخی غافل بوده‌ایم درحالی که این رخداد در مقایسه با حوادث طبیعی، قابل پیشگیری است و بی‌توجهی به ایمن‌سازی بناهای تاریخی - از ســوی همه به ویژه سازمان آتشنشانی و میراث فرهنگی - در کشور واقعیتی تلخ است.

آتش‌سوزی در بناهای تاریخی از حساسیت زیادی برخوردار است؛ چرا که ممکن است نتوان برخی از روش‌هایی را که در زمان اطفای حریق به صورت استاندارد برای سایر بناها به کار گرفته می‌شود، در مورد بناهای تاریخی اعمال کرد.

 به عنوان مثال بیشتر مواقع برای اطفای حریق از آب استفاده می‌شود در حالی که استفاده از آب برای خاموش کردن آتش در برخی از بناهای تاریخی - بناهای خشتی- موجب تخریب آنها می‌شود و قابل جبران نیست، اما اگر از قبل مطالعاتی در خصوص بناهای تاریخی انجام شده باشد، میتوان دریافت در هر بنای تاریخی امکان چه کاربری‌هایی وجود دارد، چه موادی نباید در بنای تاریخی موردنظر قرار گیرد و یا در صورت بروز حادثه - با توجه به مصالح استفاده شده در ساخت آن- چگونه باید با آن مقابله و از آسیب رسیدن به بنای مورد نظر پیشگیری کرد.

 بنابراین نحوه مدیریت و هماهنگی سازمان‌های میراث فرهنگی و آتشنشانی در تجهیز بناهای تاریخی به منظور پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی و حتی مقابله با آن در صورت وقوع، بسیار حائز اهمیت است و باید از قبل پیش‌بینی شده باشد، ضمن آنکه لازم اســت با تعامل سازمان میراث فرهنگی و آتشنشانی، تجهیزات ایستگاه‌های آتش‌نشانی‌ای که در جوار، نزدیکی و یا منطقه‌ای که بناهای تاریخی قرار دارند، تخصصی‌تر از تجهیزات ســایر ایســتگاه‌ها و متناسب با شرایط سازه تاریخی باشد و آتش‌نشان‌ها نسبت به محله‌ای ورودی و خروجی بناهای تاریخی پیش از بروز، اشراف داشته باشند تا در صورت وقوع هر گونه حادثه‌ای - به ویژه آتش‌سوزی- بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن آن را مهار کنند.

 بنابراین باید بپذیریم خطراتی نظیر سیل، زلزله و آتش‌سوزی همیشه وجود داشته و به طور حتم سازندگان اولیه این بناها تمهیداتی را برای مقاوم‌سازی بنا در برابر ســوانح مختلف در نظر گرفته‌اند و لازم است با انجام تحقیقات در مورد هر یک از بناها، دریابیم پیشــینیان ما از چه روش‌هایی برای مقاوم‌سازی و پیشگیری از تخریب این بناها استفاده می‌کرده‌اند.

 همچنین برگزاری مانورهای آزمایشــی اطفای حریق با مشــارکت دستگاه‌های مختلف در بناها و مجموعه‌های تاریخی، میتواند مشــکلات و کمبودهای زمان حادثه را پیشبینی کند. از طرفی توجه و پایش ویژه و مستمر در این آثار توسط سازمان آتشنشانی، گام مؤثری برای برطرف کردن نواقص و آسیب‌های احتمالی در این خصوص خواهد بود.